پیشینه و مبانی نظری سبکهای دلبستگی و انگیزه پیشرفت
مبانی نظری وپیشینه تحقیق سبکهای دلبستگی وانگیزه پیشرفت
فصل دوم :
پیشینه و ادبیات تحقیق
شکل گیری دلبستگی :
در چرخۀ تکامل هرچه از پایین به بالا حرکت کنیم از میزان رفتارهای غریزی کاسته و متقابلاً بر دورۀ وابستگی افزوده می شود ؛ به شکلی که وابسته ترین کودک به مادر خود ، کودک انسان است .
ساز و کار این دلبستگی را هیچ کس بهتر از « جان بالبی » بررسی نکرده است . او از دیدگاه اتولوژیک به بررسی دلبستگی پرداخت . اتولوژیست ها معتقد به بررسی رفتار موجود زنده و حتی انسان در زمینۀ تکاملی هستند . بنابراین ، « باولبی » به عنوان یک اتولوژیست ، بر این باور بود که باید برای بررسی رفتار دلبستگی انسان ، به بررسی محیط اصلی که دلبستگی در آن شکل گرفته است ، پرداخت .
نوزاد انسان هنگام تولّد ، برای رفتارهایی آمادگی دارد که نه حاصل یادگیری هستند و نه حاصل کاهش سایق . همۀ رفتارهای بازتابی مانند مکیدن ، چنگ زدن و حتی رفتارهایی مانند گریستن ، خندیدن و سینه خیز رفتن به طرف افراد از جملۀ این رفتارها هستند . « باولبی » متذکّر شد که این تنها مادر نیست که در کنار کودک می ماند و از او مراقبت می کند ؛ بلکه همین رفتارهای کودک نیز به عنوان محرّک عمل کرده و مادر و اطرافیان را وادار می دارد که از او مراقبت کنند تا زنده بماند .
به نظر « بالبی » رفتار دلبستگی عبارت از حالتها و علایمی است که نزدیکی به مراقبان را تسهیل می کند و موجب تداوم آن می گردد . طبق این دیدگاه ، نتیجۀ عمدۀ کنش متقابل مادر و کودک به وجود آمدن نوعی دلبستگی عاطفی بین فرزند و مادر است . بنابراین هر کدام از رفتارهای دلبستگی ، علاوه بر کنشهای ظاهری دارای کنشهای پنهان نیز هستند . گریۀ کودک ضمن داشتن کنش بیانی ( این که من گرسنه ام ) کنش پنهان دلبستگی را نیز دارد . همیشه کودک برای اعلام گرسنگی گریه نمی کند ، بلکه در بسیاری از موارد ، از طریق گریه رفتاز مادر را نیز تنظیم می کند و به این ترتیب مادر نمی تواند فاصلۀ خود را با کودک زیاد کند .
شخصی که دلبستگی بین وی و کودک ایجاد می شود ، « پایگاه دلبستگی » نامیده می شود . معمولاً متعدّدی ، مانند پدر ، مادر بزرگ ، برادر ، خواهر ، ۀ دلبستگی نشان می دهند . دلبستگی به پایگاه دارای علایمی است :
1 ) او بهتر از هر کس دیگر قادر به آرام کردن کودک است . در مواقع هیجانی ، غیر از او فرد دیگری قادر به آرام کردن کودک نخواهد بود .
2 ) کودک در کنار او بیشتر بازی می کند و به این طریف به اکتشاف محیط می پردازد . و حتّی در کنار او کودک رفتار کلامی بیشتری نشان می دهد .
3 )
